Rug pull คืออะไร ?

Rug pull คืออะไร ?



Rug pull คือการที่เจ้าของเหรียญหรือนักพัฒนาทำการเทขายเหรียญในปริมาณที่สูงจนทำให้สูญเสียสภาพคล่องอย่างกะทันหัน ส่งผลให้ผู้ที่ถือเหรียญไว้ไม่สามารถขายได้หรือมูลค่าของเหรียญนั้นแทบไม่เหลือเลย สามารถพบได้ในแพลตฟอร์มการเงินแบบกระจายศูนย์ (Decentralized Finance: DeFi) ที่ถูกสร้างมาเพื่อหลอกลวงโดยเฉพาะ ซึ่งเป็นสิ่งที่อันตรายต่อนักลงทุนเป็นอย่างมาก



หากมองแบบง่าย ๆ Rug pull แบบแปลตรงตัวเลยคือการดึงพรม ให้เราลองนึกตามว่า มีสิ่งของวางเรียงกันบนพรม แล้วจู่ ๆ มีคนดึงออกอย่างรวดเร็ว เหมือนในการ์ตูน เมื่อพรมถูกดึงไปแล้ว ของต่าง ๆ ก็จะเริ่มร่วงหล่นลง เปรียบเสมือนนักลงทุนที่กำลังถือเหรียญของแพลตฟอร์มไว้กันเต็มไปหมด แล้วจู่ ๆ เจ้าของทำการเทขายหรือทำให้มูลค่าลดลงอย่างฉับพลัน และหลังจากนั้นเราก็น่าจะรู้กันว่าเกิดอะไรขึ้นกับนักลงทุนเหล่านั้น





ทำไม Rug pull ถึงเกิดขึ้นบ่อยครั้ง ?



เราอาจจะได้ยินข่าวเกี่ยวกับการ Rug Pull อยู่เป็นช่วง ๆ เคยสงสัยไหมว่าทำไมมันมีบ่อย มันทำกันง่ายขนาดนั้นเลยหรือ? สาเหตุที่การ Rug Pull เกิดขึ้นได้ง่าย อาจเกิดจากการที่แพลตฟอร์มสามารถคัดลอกโค้ดจากแพลตฟอร์ม DeFi อื่น ๆ ที่เป็นแบบ Open source หรือเปิดให้นำไปพัฒนาต่อได้อย่าง PancakeSwap ที่ให้ใครก็ได้สามารถคัดลอก Source code ไปสร้างเป็นแพลตฟอร์มของตนเอง ถ้าแบบง่ายที่สุดเลยคือคัดลอกมาแล้วแก้แค่หน้าตาเว็บไซต์เพียงเท่านี้ก็ได้แล้ว นั่นจึงเป็นที่มาว่าทำไมการสร้างแพลตฟอร์มถึงง่ายและเกิด Rug pull ได้ง่าย





ประเภทของการ Rug pull



แน่นอนว่าการวางแผนเรื่องชั่วร้ายแบบนี้ไม่ได้มีแค่วิธีเดียว ในปัจจุบันเราจะเห็น Rug pull ได้ 3 แบบดังนี้



1. Liquidity stealing

วิธีนี้เป็นวิธีที่เรียบง่ายและรวดเร็ว โดยผู้สร้างโทเคนหรือนักพัฒนาจะทำการถอนทรัพย์สินทั้งหมดออกจากกองสภาพคล่อง 



2. Limiting sell orders

คือการกำหนดเงื่อนไขหรือคำสั่งใน สัญญาอัจฉริยะ (Smart Contract) ให้มีการทำงานที่เอื้อประโยชน์ต่อผู้พัฒนา เช่น การกำหนดให้ผู้ที่เข้าเงื่อนไขบางอย่างสามารถขายโทเคนได้ พูดง่าย ๆ ก็คือ “ล็อกไม่ให้ขาย ซื้อได้อย่างเดียว” อย่างกรณีโทเคน Squid Game ที่มีข่าวไปก่อนหน้านี้ โดยนักลงทุนจำนวนหนึ่งเปิดเผยว่าไม่สามารถขายโทเคน Squid Game ได้ แต่ยังส่งคำสั่งซื้อได้อยู่



3. Dumping

ผู้สร้างโทเคนหรือนักพัฒนาจะทำการขายโทเคนจำนวนมากอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้ราคาร่วงลงและทำให้นักลงทุนที่เหลือถือโทเคนที่ “ไร้ค่า” วิธีนี้มักเกิดขึ้นหลังจากการโปรโมตแพลตฟอร์มหนัก ๆ การกระทำเช่นนี้อาจเรียกว่า “Pump-and-Dump” ก็ได้ ปั้มให้สูง แล้วทุบร่วงลงมา



นอกจากที่กล่าวมาแล้ว ยังมีรูปแบบที่น่ากลัวอยู่อีกหนึ่งแบบ (แค่นี้ก็น่ากลัวอยู่แล้ว ยังไม่พออีกเหรอ?) นั่นก็คือ การฝังโค้ดบางอย่างใน Smart Contract ของแพลตฟอร์ม เพื่อให้ง่ายต่อการกระทำบางอย่าง เช่น นักพัฒนาอาจจะสั่งให้โอนโทเคนที่คุณถืออยู่มาที่ตัวเองก็ได้ หรือในกรณีที่ผู้สร้างโทเคนหรือนักพัฒนาไม่ได้เป็นผู้กระทำการ Rug Pull เอง ก็อาจเกิดจากช่องโหว่ของแพลตฟอร์มที่ทำให้ถูกขโมยทรัพย์สินออกไปได้อย่างง่ายดาย





วิธีป้องกันไม่ให้โดน Rug pull คืออะไรบ้าง ?



1. อ่านข้อมูลของแพลตฟอร์มให้ดี

ตรวจสอบข้อมูลของแพลตฟอร์มจาก Whitepaper หรือจากที่อื่น ๆ ที่คุณหาได้ ไล่ตั้งแต่ ความเป็นมา การจัดการระบบ ประวัติทีมผู้พัฒนาและผู้สนับสนุน เพื่อประเมินว่ามีความเสี่ยงหรือมีกลิ่นตุ ๆ ในแพลตฟอร์มนี้หรือเปล่า



2. ตรวจสอบสภาพคล่อง

การตรวจสอบสภาพคล่องของแพลตฟอร์มว่ามีปริมาณเท่าไร ยิ่งสภาพคล่องสูงแพลตฟอร์มก็อาจยิ่งแข็งแกร่งตามไปด้วย 



3. ระมัดระวังช่วงราคาผันผวน

การที่ราคาเหรียญเกิดผันผวนสูงผิดปกติ เช่น ราคาพุ่งสูงภายในเวลาสั้น ๆ แน่นอนว่าอาจเป็นช่วงนาทีทองของหลายคน แต่ก็เป็นนาทีทองของผู้ที่จะทำการ Rug pull เช่นกัน นั่นอาจเป็นกับดักปั้มราคาเพื่อหลอกล่อเหยื่อ นักลงทุนควรระวังและบริหารความเสี่ยงหากต้องการลงทุน



4. อย่ามองที่ผลตอบแทน

โดยทั่วไปแพลตฟอร์ม DeFi ที่เพิ่งเปิดใหม่ ๆ มักจะเสนออัตราผลตอบแทนที่สูงจากการเพิ่มสภาพคล่อง หรือการฝากเหรียญ ซึ่งบางแห่งเราอาจเห็นตัวเลข 500%, 1000% หรือมากกว่านั้นก็มี แต่นักลงทุนไม่ควรมองแค่ผลตอบแทนอย่างเดียว ควรดูความน่าเชื่อถือของแพลตฟอร์มเหมือนในข้อที่ 1 ด้วย





สรุป



สิ่งแรกที่เราควรมองหาเมื่อคิดจะลงทุนในโลก DeFi ไม่ใช่อัตราผลตอบแทนที่สูง หรือการไล่ซื้อเหรียญที่ราคากำลังขึ้น แต่เป็นการศึกษาข้อมูลของแพลตฟอร์มนั้นให้รอบครอบ เพื่อที่จะได้ประเมินว่าควรลงทุนดีหรือไม่ และจะได้ไม่ตกเป็นเหยื่อของการ Rug pull

เมื่อแพลตฟอร์ม DeFi นั้นสามารถสร้างกันได้ง่าย ๆ เพียงแค่คัดลอกโค้ดมาและแก้ไขอะไรนิดหน่อย มันก็เป็นโอกาสของมิจฉาชีพที่จะเข้ามากอบโกยเงินอีกทางหนึ่ง หากไม่รู้จักป้องกันและศึกษารายละเอียดก่อนลงทุน เราก็อาจตกเป็นเหยื่อได้ง่าย ๆ 

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการบริหารความเสี่ยงในการลงทุน โดยเฉพาะในโลก DeFi ที่อะไรก็เกิดขึ้นได้ตามที่คุณเห็น การแบ่งเงินที่เสียได้ไม่กระทบอะไรกับชีวิตมาลงทุนย่อมสบายใจเป็นที่สุด





อ้างอิง



Cointelegraph, efinancethai, thestandard